روتین دندان و مراقبت از بهداشت دهان و دندان

تمیزی و سفید بودن دندان‌ها، همچنین بوی خوب دهان علاوه بر زیبایی ظاهری حس اعتماد‌به‌نفس افراد را در تعاملات اجتماعی افزایش می دهد. بهداشت دهان و دندان و داشتن یک روتین مراقبتی از دندان‌ها می‌تواند باعث سلامت کلی بدن و پیشگیری از برخی از بیماری‌ها شود. عفونت‌های مربوط به دندان و لثه مساله‌ای حائز اهمیت است زیرا تحقیقات نشان می‌دهد که بیماری‌های قلبی با رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان ارتباط دارند. آیا شما هم جزء آن دسته از افرادی هستید که به بهداشت دندان‌های خود اهمیت می‌دهند؟ و آیا اصول صحیح مراقبتی از آن را می دانید؟ رعایت بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها اصولی دارد که در ادامه مقاله به آن می پردازیم.

روتین دندان چیست؟

یک روتین مراقبتی از دندان‌ها بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید و می‌تواند بهداشت دهان و دندان شما را تضمین کند البته بهتر است ترتیب آن را رعایت کرده و آن را اصولی انجام دهید. روتین مراقبی از دندان‌ها شامل موارد زیر می باشد:

• مسواک زدن صحیح
• استفاده از نخ دندان 
• استفاده از دهانشویه 
• پرهیز از مواد غذایی مضر

مسواک زدن صحیح

یکی از مراقبت‌هایی که از کودکی آن را آموختیم مسواک زدن است که اتفاقا مهم‌ترین و تاثیرگذارترین بخش مراقبت از دندان‌ها نیز به حساب می‌آید. شاید مسواک زدن به ظاهر کار ساده‌ای به نظر برسد اما خیلی از ما به طریقه‌ی صحیح آن را انجام نمی‌دهیم و بسیاری از افراد حتی با زدن مسواک به طور مرتب باز هم از پوسیدگی دندان خود رنج می‌برند و این یعنی فقط زحمت مسواک زدن را متحمل می‌شوند. برای مراقبت از بهداشت دهان و دندان باید حداقل روزی دو مرتبه مسواک زده شود که انجمن دندانپزشکان آمریکا، مدت زمان استفاده از آن را دو دقیقه توصیه می‌کند. مناسب‌ترین زمان مسواک زدن، صبح‌ها پیش از خروج از منزل، و شب‌ها قبل از خوابیدن می‌باشد و بهتر است صبح‌ها قبل از وعده صبحانه از مسواک استفاده نمایید زیرا شب هنگام با وجود آنکه مسواک زده و دندان‌های خود را تمیز کرده‌اید پلاک، شروع به رشد می‌‌کند و چون هنگام خواب سطح بزاق دهان کاهش پیدا می‌کند رشد پلاک‌ها بیشتر است. به همین دلیل بهتر است قبل از وعده صبحانه مسواک بزنید و پلاک‌ها را از بین ببرید زیرا قند مواد غذایی با پلاک‌ها ترکیب شده و تولید اسید می‌کنند. مسواک زدن قبل از صبحانه سطح اسیدی دهان را کاهش می‌دهد و همچنین استفاده از خمیردندان فلورایددار می‌تواند یک لایه محافظتی روی دندان‌ها هنگام صرف صبحانه ایجاد کند. به طور کلی از مسواک زدن بلافاصله بعد از خوردن غذا بپرهیزید و باید بین خوردن غذا و مسواک زدن نیم ساعت فاصله زمانی وجود داشته باشد تا PH دهان به حالت طبیعی و عادی خود باز گردد.

طریقه‌ی صحیح مسواک زدن

1. حتما از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده نمایید.
2. قبل از شروع مسواک زدن دهان خود را خیس کنید.
3. از مسواکی استفاده کنید که نه نرم باشد و نه سفت و ترکیبی از موهای بلند و کوتاه داشته باشد.
4. هنگام مسواک زدن روی قسمت جونده دندان مسواک را به صورت رفت‌و‌برگشتی حرکت بدهید و در قسمت خارجی دندان مسواک را با زاویه 45 درجه نسبت به لثه بگیرید.
5. قسمت‌های داخلی دندان‌ها را نیز به خوبی مسواک بزنید.
6. از مسواک زدن با فشار زیاد بپرهیزید زیرا این کار باعث تحلیل رفتن لثه‌ها و ایجاد حساسیت در دندان‌ها می‌شود.
7. از کشیدن مسواک روی سطح زبان غافل نشوید تا باکتری‌ها و ذرات چسبیده به پرزهای زبان پاکسازی شوند و به دندان‌ها انتقال پیدا نکنند و از بوی بد دهان نیز جلوگیری شود.
8. برای شستن دهان خود عجله نکنید اضافه خمیردندان را از دهان خارج کرده اما کمی صبر کنید تا فلوراید جذب دندان‌ها شود و تاثیر خود را اعمال کند.
9. شستن دندان‌ها بلافاصله بعد از مسواک زدن سطح فلوراید را کاهش و تاثیرگذاری آن را کم خواهد کرد.
10. دهان خود را با آب سرد بشویید.

توجه: مسواک خود را هر سه تا چهار ماه یک بار عوض کنید و آن را در جایی قرار دهید که در معرض هوا باشد تا خشک شود و از رشد قارچ و باکتری در آن جلوگیری شود.

استفاده از نخ دندان 

شاید مهم‌ترین اقدام تاثیرگذاری که می‌توانید بعد از مسواک زدن برای سلامتی دندان‌های خود انجام دهید استفاده از نخ دندان است و بهتر است بگوییم مسواک زدن به تنهایی نمی‌تواند برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کافی باشد. درآوردن تکه‌های غذا از لابه‌لابه‌‌ی دندان‌ها علاوه بر آنکه می‌تواند احساس خوشایندی را در شما به وجود آورد فواید دیگری نیز دارد.انواع نخ دندان می‌تواند شما را از شر پلاک‌ها خلاص کند، این لایه‌های بی‌رنگ چسبنده که در اطراف دندان و در امتداد خط لثه‌ها تجمع پیدا می‌کنند حاصل ترکیب باکتری‌های موجود در دهان با مواد غذایی هستند و می‌توانند اسیدهایی را تولید و به مینای دندان حمله کرده و به تدریج باعث ایجاد حفره در دندان‌ها شوند. می‌توانید یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید و توصیه می‌شود این کار را قبل از مسواک زدن انجام دهید تا ذرات غذایی و پلاک بین دندان‌‌ها سست شوند و مسواک زدن باعث پاکسازی آن‌ها شود. نخ دندان می‌تواند به کناره‌ها و فواصل بین دندانی نفوذ کند و تا 80  درصد از جرم دندان‌ها را پاک کند و بدین ترتیب نقش موثری در جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها ایفا کند. هنگام استفاده از نخ دندان آن را به آرامی حرکت دهید تا موجب خونریزی لثه نشود و حتما میان دندان‌های آسیاب را نیز نخ دندان بکشید.

استفاده از دهانشویه

بهتر است از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید و در انتخاب دهانشویه با پزشک خود مشورت نمایید و به طور معمول استفاده از آن هفته‌ای دو مرتبه می‌باشد. بزاق دهان به طور طبیعی می‌تواند باکتری‌ها و آلودگی‌های دهان را از بین ببرد استفاده بیش از حد از دهانشویه نه تنها مفید نمی‌باشد بلکه بزاق دهان را خشک کرده و باعث آسیب رسیدن به دندان‌ها می‌شود. بلافاصله بعد از مسواک زدن از دهانشویه استفاده نکنید و نیم ساعت بعد از استفاده از دهانشویه نه چیزی بخورید و نه بیاشامید. محلول آب و نمک نیز هنگامی که دسترسی به دهانشویه ندارید می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد.

پرهیز از مواد غذایی مضر

بعد از ورود مواد غذایی به دهان تعداد باکتری‌ها افزایش پیدا می‌کند و رژیم غذایی سالم می‌تواند نقش مهمی در مدیریت باکتری‌های دهان ایفا کند. پرهیز از مواد غذایی شیرین و نشاسته‌ای به خصوص در زمانی که دسترسی به مسواک ندارید می‌تواند به جلوگیری از رشد باکتری‌ها کمک کند. مواد قندی در 20 ثانیه با باکتری‌های مضر دهان ترکیب شده و باعث اسیدی شدن فضای دهان می‌شوند و30 تا 40 دقیقه طول می‌کشد تا بزاق دهان ترشح شود و این حالت اسیدی را خنثی کند. مصرف تدریجی و مداوم مواد غذایی در طول روز، که قند بالایی دارند دائما محیط دهان شما را اسیدی کرده و باعث نرم شدن و حل شدن مینای دندان و پوسیدگی آن و ایجاد حفره در دندان‌‌ها می‌شود. اگر به زیبایی دندان‌های خود اهمیت می‌دهید نوشابه، شکلات و تنقلات را به دلیل داشتن قند بالا حذف کنید و به جای آن از مواد غذایی ترد و تازه مانند سبزیجات( کرفس)، سیب و هویج که آب فراوانی دارند و به دلیل سفت بودن مانند مسواک طبیعی عمل می‌‌کنند و اثر مواد قندی را در دهان کاهش و بزاق دهان را افزایش می‌دهند استفاده کنید. همچنین جویدن آدامس بدون قند بعد از غذا کمک می‌کند تا مواد غذایی گیر کرده  لابه‌لای دندان خارج شود و بزاق دهان افزایش و حالت اسید دهان خنثی شود.

مراجعه به کلینیک دندانپزشکی 

یکی از بخش‌های قابل توجه در روتین مراقبتی از دندان مراجعه منظم به کلینیک دندانپزشکی می‌باشد بسیاری از افراد تا دردی در دندان‌هایشان به وجود نیاید به دندانپزشک مراجعه نمی کنند. بهتر است هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندانپزشک وضعیت دندان‌های شما را بررسی کند و با تشخیص به موقع مانع از پیشروی در پوسیدگی دندان‌های شما شود. معاینه دندان توسط دندانپزشک، بررسی پلاک و تارتار ( پلاک دندانی که سفت شده باشد) روی دندان‌ها می‌باشد زیرا بسیاری از پلاک‌ها حتی با مسواک زدن و نخ دندان از بین نمی‌روند و باعث رسوب شدن آنها و پوسیدگی دندان‌ها و نفوذ به لثه‌ها و منجر به بیماری‌های لثه می‌شوند.

جمع بندی

بهداشت دهان و دندان امری ضروری برای سلامت عمومی بدن می‌باشد و مهم‌ترین قسمت روتین مراقبتی از دندان، پاکسازی دندان‌ها با استفاده از مسواک زدن و نخ دندان و داشتن رژیم غذایی سالم می‌باشد.